In mei 2022 waren wereldwijd meer dan 100 miljoen mensen gedwongen ontheemd. Veel vluchtelingen blijven meestal in de buurlanden van hun plaats van herkomst, meestal gebieden met een laag of gemiddeld inkomen. De regeringen van deze landen hebben de verantwoordelijkheid om humanitaire steun te verlenen en ontwikkelingsprogramma's te bevorderen die hun behoeften op lange termijn en hun zelfredzaamheid vergroten. Deze landen beschikken echter vaak niet over de middelen en/of de capaciteit om dat te doen, waardoor de bijdragen van internationale actoren en organisaties uit het maatschappelijk middenveld van het grootste belang zijn.

In dit verband hebben vier EMN-lidstaten, waaronder België, een specifieke strategie of een specifiek beleid dat er hoofdzakelijk op gericht is de vooruitzichten van ontheemden in landen van eerste opvang en doorreis buiten de EU te verbeteren. Andere EMN-lidstaten behandelen de verbetering van de vooruitzichten van ontheemden in het kader van hun bredere nationale ontwikkelings- en/of migratiestrategieën of -beleid. Verscheidene EMN-lidstaten verwijzen in hun nationale strategieën of beleid echter niet specifiek naar de verbetering van de vooruitzichten van ontheemden.

Hoewel de gerapporteerde strategieën en beleidsmaatregelen grote overeenkomsten vertonen, zijn diegene die in de eerste plaats gericht zijn op het verbeteren van de vooruitzichten van ontheemde bevolkingsgroepen over het algemeen gericht op het voorkomen van verdere verplaatsingen, het beschermen en bevorderen van de mensenrechten en het vergroten van de veerkracht van ontheemden.

Meer dan de helft van de rapporterende EMN-lidstaten heeft ook specifieke initiatieven uitgevoerd en/of gefinancierd om de vooruitzichten van ontheemden te verbeteren. Deze activiteiten variëren van steun voor onderwijs, beroepsopleiding, werkgelegenheid en steun voor levensonderhoud tot psychosociale ondersteuning.

De uitvoering van deze strategieën en initiatieven kan soms een uitdaging vormen, vooral wanneer men geconfronteerd wordt met moeilijke sociaal-economische omstandigheden in landen van eerste opvang en doorreis buiten de EU, wettelijke beperkingen en belangenconflicten tussen regeringen van gastlanden en donoren.

Er werden echter verscheidene succesfactoren vastgesteld die bijdroegen tot de doeltreffendheid van de aanpak om de vooruitzichten van ontheemde bevolkingsgroepen te verbeteren. Tot de meest gemelde factoren behoorden het volgen van een aanpak waarbij humanitaire hulp, ontwikkeling en vrede hand in hand gaan, het verstrekken van meerjarige, flexibele en voorspelbare financiering en het betrekken van de gastbevolking bij de reikwijdte van de initiatieven.

Voor meer details, lees het volledige rapport hierboven.